Op 5 maart 2016 kreeg mijn vrouw Sylvia de diagnose longkanker. De tumor had zich al over haar hele lichaam uitgezaaid. De artsen konden niets meer voor Sylvia doen.
Ze zou nog een half jaar tot maximaal één jaar te leven hebben, zo luidde de prognose. Vanaf dat moment heeft Sylvia alles in het werk gesteld om een euthanasieverklaring te regelen.
Onzekerheid
Euthanasie is een vreselijk moeilijk onderwerp. In de eerste plaats zijn er ethische overwegingen waardoor er heel zorgvuldig met euthanasie omgegaan moet worden.
Euthanasie is een vreselijk moeilijk onderwerp.
Maar het is ook nog eens een moeilijk thema omdat er zo veel onzekerheid bij een patiënt is. We weten meestal immers niet hoe we uiteindelijk overlijden. En – minstens net zo belangrijk – welke weg ons te wachten staat voordat het zover is.
Uitzichtloos en ondraaglijk
De Nederlandse wet stelt dat euthanasie strafbaar is. Slechts in speciale gevallen mag een arts wél euthanasie toepassen, namelijk als er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Vaak geldt dat dus voor iemand in de eindfase van een terminale ziekte. Maar dit hoeft niet zo te zijn.
Van ondraaglijk lijden was weliswaar geen sprake, maar de kans was heel reëel dat ze door haar ziekte in een situatie terecht kwam waarin ze wel zou lijden.
Sylvia’s situatie wás uitzichtloos. Haar lichaam zat vol tumoren. Sinds een zwaar hartinfarct in 1990 was ze bovendien hartpatiënt. Daardoor was een behandeling met chemo geen optie voor haar.
Van ondraaglijk lijden was weliswaar geen sprake, maar de kans was heel reëel dat ze door haar ziekte in een situatie terecht kwam waarin ze wel zou lijden.
Voor de dood was Sylvia niet bang. Wel voor een eventuele lijdensweg tot haar overlijden. Tijdens haar lange ziektegeschiedenis was ze geregeld in contact gekomen met mensen in hun laatste levensfase.
Als het even kon, dan wilde Sylvia zo’n lijdensweg voor zichzelf zien te vermijden.
Sommigen van hen had ze in die laatste fase zien veranderen, zien lijden. Als het even kon, dan wilde Sylvia zo’n lijdensweg voor zichzelf zien te vermijden. Ik heb haar daarin volledig ondersteund. Net als onze kinderen en gelukkig ook onze huisarts en de behandelend artsen in het UMC.
Persoonlijke ethiek
Niet iedere arts is bereid om bij euthanasie te helpen. Een arts mag altijd weigeren. Bijvoorbeeld als hij of zij de behandeling niet met het geweten kan verenigen, vanuit persoonlijke ethiek of geloofsovertuiging.
Vooral bij Voltooid Leven, als iemand oud is maar niet terminaal ziek, komt het nogal eens voor dat artsen niet bereid zijn aan euthanasie mee te werken.
Zo moet een arts controleren of de patiënt goed over het besluit nagedacht heeft.
Als artsen wel bereid zijn bij euthanasie te helpen, zoals in het geval van onze huisarts en de artsen van het UMC, dan zijn ze verplicht aan bepaalde zorgvuldigheidseisen te voldoen.
Zo moet een arts controleren of de patiënt goed over het besluit nagedacht heeft. En of diegene zelf en uit vrije wil het verzoek tot euthanasie heeft gedaan .
Euthanasieverzoek
Voordat Sylvia haar euthanasieverzoek deed, heeft ze er goed over nagedacht en er uitgebreid met mij en onze kinderen over gesproken. Het heeft ons erg geholpen om met de NVVE na te gaan wat we het beste konden doen en hoe Sylvia de aanvraag kon voorbereiden. Sylvia heeft vervolgens zelf om euthanasie gevraagd, zoals dat ook volgens de wet moet.
Het heeft ons erg geholpen om met de NVVE na te gaan wat we het beste konden doen.
Toen de euthanasieaanvraag eenmaal geregeld was, gaf dat mentale rust. Mocht Sylvia onhoudbare pijn krijgen, dan kon ze in overleg met onze huisarts euthanasie in gang zetten. De arts zou haar dan in coma brengen en een middel toedienen waardoor haar ademhaling zou stoppen.
Laatste vakantie
Zover is het gelukkig niet gekomen. Sylvia is tijdens een laatste vakantie in Zuid-Afrika overleden, precies 6 maanden nadat ze de diagnose longkanker had gekregen. Ze is rustig ingeslapen en heeft niet geleden.
Euthanasie bleek voor Sylvia uiteindelijk dus niet noodzakelijk. Toch ben ik heel blij dat we die mogelijkheid achter de hand hadden.
Ze is rustig ingeslapen en heeft niet geleden.
Ik ben er trots op dat we in Nederland onder bepaalde omstandigheden voor euthanasie kunnen kiezen. In Zuid-Afrika, waar Sylvia is overleden, is dat bijvoorbeeld niet het geval.
Uiteraard is het van groot belang dat de afwegingen voor euthanasie heel zorgvuldig gemaakt worden. Door de artsen natuurlijk, maar zeker ook door de patiënt zelf.